Chia tài sản khi anh em bất đồng? Cách công chứng thỏa thuận thừa kế đúng luật
Công chứng thỏa thuận thừa kế là bước quan trọng để đảm bảo tính pháp lý và quyền lợi cho các bên thừa kế, đặc biệt trong trường hợp anh em trong gia đình không đồng thuận. Vậy khi phát sinh tranh chấp hoặc bất đồng, việc chia tài sản và công chứng văn bản thỏa thuận thừa kế cần tiến hành như thế nào cho đúng luật? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ các bước thực hiện, căn cứ pháp lý liên quan và ví dụ minh họa thực tế.
>>> Xem thêm: Đừng để thiếu kiến thức về chứng thực chữ ký khiến bạn mất tiền oan!
1. Căn cứ pháp lý khi công chứng thỏa thuận thừa kế
Bộ luật Dân sự 2015, đặc biệt là:
Điều 609: Quyền thừa kế của cá nhân
Điều 611 đến Điều 662: Các quy định cụ thể về thừa kế
Luật Công chứng 2014, đặc biệt là:
Điều 57: Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản
Nghị định 23/2015/NĐ-CP về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký…
2.1 Có di sản chung nhưng các đồng thừa kế không tự phân chia được
Khi người để lại di sản mất mà không có di chúc hoặc có nhưng không rõ ràng, các đồng thừa kế có quyền lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản. Nếu không tự thỏa thuận được, một bên có thể yêu cầu công chứng để làm căn cứ pháp lý.
2.2 Muốn sử dụng, chuyển nhượng di sản thừa kế là bất động sản
Theo Điều 167 Luật Đất đai 2013, việc mua bán, tặng cho, chuyển nhượng quyền sử dụng đất phải có văn bản công chứng hoặc chứng thực.
3. Trình tự công chứng thỏa thuận thừa kế đúng luật
3.1 Chuẩn bị hồ sơ công chứng thỏa thuận thừa kế
>>> Xem thêm: Người con nuôi có quyền gì trong Công chứng văn bản thừa kế? Câu trả lời sẽ khiến bạn bất ngờ!
Hồ sơ bao gồm:
Phiếu yêu cầu công chứng (theo mẫu)
Giấy chứng tử của người để lại di sản
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu di sản (sổ đỏ, giấy tờ xe, sổ tiết kiệm…)
Giấy tờ tùy thân của các đồng thừa kế
Giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người chết và người thừa kế (hộ khẩu, khai sinh…)
Dự thảo văn bản thỏa thuận phân chia di sản (nếu có)
3.2 Nộp hồ sơ công chứng thỏa thuận thừa kế tại tổ chức hành nghề công chứng
Các bên đồng thừa kế nộp hồ sơ tại Văn phòng công chứng hoặc Phòng công chứng nơi có di sản (nếu là bất động sản).
3.3 Công chứng viên kiểm tra và lập văn bản
Sau khi kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ, công chứng viên sẽ soạn thảo hoặc kiểm tra văn bản thỏa thuận và hướng dẫn các bên ký trước mặt công chứng viên.
Các bên sẽ nhận văn bản công chứng thỏa thuận thừa kế đã hoàn tất, có giá trị pháp lý như chứng cứ xác thực về việc phân chia di sản.
4. Ví dụ minh họa thực tế
Trường hợp: Ông H qua đời, để lại một mảnh đất ở Hà Nội đứng tên ông. Ông H không để lại di chúc. Ông có ba người con: anh A, chị B và em C.
Sau khi ông H mất, ba người con không thống nhất được việc ai sử dụng mảnh đất. Chị B muốn bán, anh A muốn giữ làm nơi thờ cúng, em C không có ý kiến rõ ràng.
5. Một số lưu ý khi công chứng thỏa thuận thừa kế
5.1 Các đồng thừa kế phải có mặt đầy đủ
Mọi người có quyền thừa kế hợp pháp đều phải ký vào văn bản thỏa thuận. Nếu vắng mặt, cần có giấy ủy quyền hợp pháp.
5.2 Có thể yêu cầu xác minh di sản hoặc giám định
Khi có tranh chấp, công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu hồ sơ không rõ ràng hoặc nghi ngờ có dấu hiệu ép buộc.
5.3 Phí công chứng phụ thuộc giá trị di sản
Theo Thông tư 257/2016/TT-BTC, phí công chứng được tính theo tỷ lệ phần trăm giá trị tài sản.
Công chứng thỏa thuận thừa kế là thủ tục cần thiết giúp tránh tranh chấp, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên thừa kế, nhất là trong những gia đình có bất đồng. Để thực hiện đúng và đủ các bước, bạn nên liên hệ với đơn vị công chứng uy tín.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
