Trách nhiệm của công chứng viên trong hợp đồng vay tiền
Trong các giao dịch dân sự như vay tiền, việc công chứng hợp đồng không chỉ mang lại giá trị pháp lý mà còn giúp đảm bảo quyền và nghĩa vụ rõ ràng giữa các bên. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ trách nhiệm của công chứng viên trong quá trình xác lập và chứng nhận hợp đồng vay. Liệu công chứng viên có chịu trách nhiệm khi có sai sót? Có phải đảm bảo nội dung hợp đồng đúng pháp luật không? Cùng tìm hiểu cụ thể qua bài viết dưới đây.
>>> Xem thêm: Một bản giấy tay có thể khiến bạn mất trắng – đừng quên công chứng vay tiền.
Căn cứ pháp lý về trách nhiệm công chứng viên
Việc xác định trách nhiệm công chứng viên được quy định tại các văn bản pháp luật sau:
“Điều 7 Luật Công chứng 2024”: Nguyên tắc hành nghề công chứng
“Điều 13 Luật Công chứng 2024”: Trách nhiệm của công chứng viên
“Điều 17 Luật Công chứng 2024”: Bồi thường thiệt hại do lỗi công chứng viên
“Điều 51 Luật Công chứng 2024”: Công chứng hợp đồng, giao dịch
“Điều 4 Nghị định 29/2015/NĐ-CP”: Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực công chứng (còn hiệu lực phù hợp)
Trách nhiệm công chứng viên trong hợp đồng vay tiền là gì?
1. Kiểm tra tính hợp pháp của hợp đồng
Trước khi chứng nhận, công chứng viên có nghĩa vụ:
Kiểm tra xem hợp đồng có vi phạm điều cấm của pháp luật không
Xác định năng lực hành vi dân sự của người vay và người cho vay
Kiểm tra quyền sở hữu tài sản bảo đảm (nếu có)
📌 Theo “Điều 13.1 Luật Công chứng 2024”:
“Công chứng viên có trách nhiệm kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của hợp đồng, giao dịch trước khi thực hiện công chứng.”
2. Giải thích quyền và nghĩa vụ cho các bên
Công chứng viên không chỉ là người chứng nhận chữ ký, mà còn phải:
Giải thích rõ quyền và nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng vay
Cảnh báo rủi ro pháp lý nếu có điều khoản bất lợi hoặc trái luật
Đảm bảo các bên hiểu và tự nguyện khi ký kết
➡️ Đây là một nghĩa vụ quan trọng để tránh tranh chấp về sau và bảo vệ người không am hiểu pháp luật.
3. Từ chối công chứng nếu phát hiện sai phạm
Công chứng viên có quyền và trách nhiệm từ chối công chứng trong các trường hợp:
Hợp đồng có dấu hiệu lừa đảo, cưỡng ép
Người vay hoặc cho vay không đủ năng lực pháp lý
Nội dung giao dịch trái đạo đức xã hội hoặc vi phạm pháp luật
⚠️ Việc cố tình công chứng hợp đồng bất hợp pháp có thể khiến công chứng viên bị xử lý kỷ luật, bị buộc bồi thường hoặc thu hồi thẻ hành nghề.
Ví dụ minh họa – Công chứng viên sai sót dẫn đến tranh chấp
Tình huống thực tế:
Anh A cho chị B vay 1 tỷ đồng có tài sản thế chấp là ô tô. Hợp đồng được công chứng tại Văn phòng công chứng X. Tuy nhiên, sau đó phát hiện xe không phải của chị B mà là tài sản thuê lại, công chứng viên không xác minh kỹ.
➡️ Hậu quả: Hợp đồng vô hiệu phần tài sản bảo đảm, anh A không thể xử lý tài sản để thu hồi nợ. Anh A khởi kiện đòi Văn phòng công chứng bồi thường thiệt hại do lỗi nghiệp vụ.
Theo “Điều 17.1 Luật Công chứng 2024”:
“Tổ chức hành nghề công chứng phải bồi thường thiệt hại cho người yêu cầu công chứng nếu lỗi thuộc về công chứng viên.”
Công chứng viên có phải chịu trách nhiệm dân sự không?
Câu trả lời là có, nếu lỗi thuộc về nghiệp vụ công chứng hoặc không thực hiện đúng quy định pháp luật. Trách nhiệm này có thể gồm:
Trách nhiệm kỷ luật: Khi vi phạm đạo đức nghề nghiệp
Trách nhiệm hành chính: Bị xử phạt, đình chỉ hành nghề
Trách nhiệm dân sự: Bồi thường thiệt hại cho người bị ảnh hưởng
Trách nhiệm hình sự: Trong trường hợp làm giả tài liệu hoặc tiếp tay cho hành vi lừa đảo
>>> Xem thêm: Phí công chứng cho hợp đồng bất động sản: Lý do tại sao có sự chênh lệch giữa các văn phòng công chứng
Lưu ý cho người đi công chứng hợp đồng vay
✅ Chuẩn bị đủ giấy tờ tùy thân, chứng minh quyền sở hữu tài sản nếu có bảo đảm ✅ Đọc kỹ nội dung hợp đồng và yêu cầu công chứng viên giải thích rõ ràng ✅ Nếu có điều khoản không hiểu rõ – yêu cầu chỉnh sửa trước khi ký ✅ Giữ lại bản sao hợp đồng công chứng để sử dụng khi xảy ra tranh chấp
Trách nhiệm công chứng viên trong hợp đồng vay tiền không chỉ là “người đóng dấu” mà là người bảo đảm an toàn pháp lý cho hợp đồng. Khi có sai sót xảy ra, công chứng viên và tổ chức hành nghề công chứng có thể phải chịu trách nhiệm dân sự, thậm chí hình sự. Vì vậy, cả người vay và người cho vay cần thận trọng, lựa chọn công chứng viên có kinh nghiệm, uy tín và không ngần ngại đặt câu hỏi trong quá trình công chứng.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
