Người chưa đủ 18 tuổi có được từ chối nhận di sản không?
Người chưa đủ 18 tuổi là nhóm đối tượng đặc biệt trong các quan hệ dân sự, được pháp luật bảo vệ nhằm tránh rủi ro trong việc quản lý tài sản và quyền lợi. Khi phát sinh việc nhận hoặc từ chối di sản thừa kế, nhiều người thắc mắc liệu người chưa thành niên có quyền từ chối hay không. Bài viết dưới đây sẽ phân tích cụ thể căn cứ pháp lý, cách xử lý trong thực tế và ví dụ minh họa dễ hiểu.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng có được phép công chứng hợp đồng góp vốn bằng quyền sử dụng đất không?
I. Căn cứ pháp lý về quyền nhận và từ chối di sản 🧾
Theo Bộ luật Dân sự 2015, cụ thể tại:
Điều 620: Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản của mình.
Điều 21: Người chưa đủ 18 tuổi được xác định là người chưa thành niên, và không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
Điều 134: Giao dịch dân sự của người chưa thành niên phải được người đại diện theo pháp luật (cha, mẹ hoặc người giám hộ) đồng ý hoặc thực hiện thay.
👉 Như vậy, người chưa đủ 18 tuổi vẫn có thể từ chối nhận di sản, nhưng việc này phải được thực hiện thông qua người đại diện hợp pháp.
II. Quy định cụ thể về việc từ chối nhận di sản của người chưa đủ 18 tuổi 👶
1. Hình thức từ chối nhận di sản
Theo Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản hoặc cơ quan công chứng.
Trường hợp người từ chối là người chưa đủ 18 tuổi, văn bản này phải do cha, mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp ký thay và chịu trách nhiệm trước pháp luật.
2. Thời điểm và điều kiện hợp lệ với người chưa đủ 18 tuổi
Phải thực hiện trước thời điểm phân chia di sản.
Không được từ chối nếu hành vi đó nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản (ví dụ: nợ nần, bồi thường thiệt hại…).
Văn bản từ chối phải được xác nhận tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc UBND cấp xã.
III. Ví dụ minh họa thực tế người chưa đủ 18 tuổi📚
Ví dụ: Ông A mất, để lại di sản là một căn nhà trị giá 2 tỷ đồng. Người thừa kế là con trai ông A – cháu B (15 tuổi). Tuy nhiên, do căn nhà đang bị tranh chấp và có nợ thuế đất lớn, gia đình quyết định từ chối nhận di sản.
IV. Trường hợp đặc biệt cần lưu ý với người chưa đủ 18 tuổi⚠️
Nếu di sản là tài sản có lợi (ví dụ tiền mặt, nhà đất không vướng nợ), người đại diện không được phép tự ý từ chối nếu điều đó gây thiệt hại cho người chưa thành niên.
Cơ quan công chứng hoặc tòa án có thể từ chối chứng nhận văn bản từ chối nhận di sản nếu nhận thấy việc từ chối không vì lợi ích của người chưa đủ 18 tuổi.
Khi có tranh chấp, tòa án sẽ xem xét ý chí thực tế của người giám hộ có nhằm bảo vệ quyền lợi người chưa thành niên hay không.
V. Quy trình từ chối nhận di sản đối với người chưa đủ 18 tuổi 📑
Chuẩn bị hồ sơ:
Giấy khai sinh của người chưa đủ 18 tuổi.
Giấy chứng tử của người để lại di sản.
Giấy tờ chứng minh quyền đại diện hợp pháp (CMND/CCCD của cha, mẹ hoặc người giám hộ).
Văn bản từ chối nhận di sản (theo mẫu công chứng).
Nộp hồ sơ tại:
Tổ chức hành nghề công chứng nơi có di sản.
Hoặc UBND cấp xã (nếu di sản là đất đai tại địa phương).
Nhận kết quả: Sau khi công chứng xác nhận, văn bản từ chối có hiệu lực pháp lý và được lưu hồ sơ chia di sản.
>>> Xem thêm: 3 bước công chứng đơn giản giúp hợp đồng mua bán xe nhanh gọn.
Tóm lại, người chưa đủ 18 tuổi có thể từ chối nhận di sản, nhưng không được tự mình quyết định, mà phải thông qua người đại diện hợp pháp. Việc từ chối chỉ hợp pháp khi đảm bảo quyền lợi của người chưa thành niên và được cơ quan có thẩm quyền xác nhận.
👉 Người đại diện cần cẩn trọng khi thực hiện thủ tục này, bởi mọi hành vi gây thiệt hại cho người chưa đủ 18 tuổi có thể bị tòa án tuyên vô hiệu và chịu trách nhiệm pháp lý.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
