Khi nào hợp đồng ở nhờ bị vô hiệu? Trường hợp thường gặp
Trong thực tế, nhiều người lựa chọn hình thức cho ở nhờ nhà, đất thay vì cho thuê để hỗ trợ người thân, bạn bè. Tuy nhiên, không phải mọi hợp đồng ở nhờ đều có giá trị pháp lý. Trong một số trường hợp, hợp đồng ở nhờ vô hiệu và không được pháp luật bảo vệ, dẫn đến tranh chấp kéo dài. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết căn cứ pháp lý, các trường hợp hợp đồng bị vô hiệu và minh họa bằng ví dụ thực tế.
Pháp luật hiện hành chưa quy định riêng về “hợp đồng ở nhờ”, nhưng về bản chất, đây là hợp đồng mượn tài sản theo Bộ luật Dân sự 2015. Các căn cứ pháp lý chính bao gồm:
Bộ luật Dân sự 2015:
Điều 117: Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự (chủ thể, ý chí tự nguyện, mục đích và nội dung không vi phạm pháp luật).
Điều 123: Giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội.
Điều 124: Giao dịch dân sự vô hiệu do giả tạo.
Điều 131: Hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu.
Điều 494 – 499: Quy định về hợp đồng mượn tài sản.
Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ 01/01/2025):
Điều 188: Điều kiện thực hiện quyền của người sử dụng đất.
Điều 191: Các trường hợp không được nhận chuyển quyền sử dụng đất.
Luật Nhà ở 2023 (có hiệu lực từ 01/01/2025):
Điều 121: Hợp đồng về nhà ở phải được lập thành văn bản.
Điều 122: Một số hợp đồng về nhà ở phải được công chứng, chứng thực để có hiệu lực.
Như vậy, khi hợp đồng ở nhờ không đáp ứng các điều kiện này thì sẽ bị tuyên vô hiệu.
2. Các trường hợp hợp đồng ở nhờ vô hiệu thường gặp
2.1. Hợp đồng ở nhờ vô hiệu do vi phạm điều kiện chủ thể
Nếu bên cho ở nhờ không phải là chủ sở hữu hợp pháp hoặc không có quyền cho mượn tài sản, hợp đồng sẽ bị vô hiệu. Ví dụ: người đang thuê nhà nhưng tự ý cho người khác ở nhờ mà không có sự đồng ý của chủ nhà.
2.2. Hợp đồng ở nhờ vô hiệu do hình thức không hợp lệ
Theo Điều 121, 122 Luật Nhà ở 2023, hợp đồng về nhà ở phải lập thành văn bản, và trong một số trường hợp phải công chứng, chứng thực. Nếu chỉ thỏa thuận miệng hoặc giấy viết tay không công chứng, hợp đồng có thể bị Tòa án tuyên vô hiệu khi có tranh chấp.
2.3. Hợp đồng ở nhờ vô hiệu do nội dung trái pháp luật
Nếu hợp đồng ở nhờ được sử dụng để che giấu giao dịch khác (ví dụ: giả cách cho ở nhờ để tránh nghĩa vụ thuế khi thực chất là cho thuê nhà), hợp đồng sẽ vô hiệu theo Điều 124 Bộ luật Dân sự 2015.
2.4. Hợp đồng ở nhờ vô hiệu do vi phạm quyền lợi bên thứ ba
Nếu tài sản cho ở nhờ đang bị thế chấp, kê biên hoặc có tranh chấp thì hợp đồng cho ở nhờ sẽ bị vô hiệu một phần hoặc toàn bộ.
2.5. Hợp đồng ở nhờ vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép
Theo Điều 127 Bộ luật Dân sự 2015, nếu một bên ký hợp đồng ở nhờ không hoàn toàn tự nguyện (bị ép buộc, đe dọa), hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu.
>>> Xem thêm: Không còn lo thủ tục rườm rà nhờ Dịch vụ sổ đỏ.
3. Hậu quả pháp lý khi hợp đồng ở nhờ vô hiệu
Theo Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015:
Hợp đồng vô hiệu không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ của các bên.
Các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.
Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường.
Ví dụ: nếu hợp đồng ở nhờ bị vô hiệu, bên ở nhờ phải trả lại nhà, đất; nếu làm hư hỏng tài sản, phải bồi thường cho bên cho ở nhờ.
4. Ví dụ minh họa thực tế về hợp đồng ở nhờ vô hiệu
Ông A cho bà B ở nhờ căn nhà tại TP.HCM bằng giấy viết tay, không công chứng. Thực tế, ông A đã thế chấp căn nhà cho ngân hàng. Sau đó, ngân hàng xử lý tài sản để thu hồi nợ và không công nhận hợp đồng ở nhờ này.
Tòa án xác định:
Ông A không có quyền cho ở nhờ khi tài sản đang bị thế chấp.
Hợp đồng ở nhờ chỉ lập bằng giấy viết tay, không công chứng theo quy định.
Kết quả: hợp đồng bị tuyên vô hiệu, bà B buộc phải trả lại nhà cho ngân hàng.
Hợp đồng ở nhờ vô hiệu có thể xảy ra trong nhiều trường hợp: vi phạm điều kiện chủ thể, hình thức, nội dung trái pháp luật, vi phạm quyền lợi bên thứ ba hoặc do ý chí không tự nguyện. Khi bị vô hiệu, hợp đồng không phát sinh quyền và nghĩa vụ, các bên phải hoàn trả lại tài sản và bồi thường thiệt hại (nếu có). Do đó, để tránh rủi ro, khi lập hợp đồng ở nhờ, các bên nên soạn thảo bằng văn bản, công chứng, chứng thực và tuân thủ đúng quy định pháp luật mới nhất.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
![G2CM_FI531_Learn_Article_Images_[Types_of_contracts]_V1b](https://congchungquannamtuliem.com/wp-content/uploads/2025/08/G2CM_FI531_Learn_Article_Images_Types_of_contracts_V1b-150x150.webp "Mẫu hợp đồng ở nhờ chuẩn theo quy định pháp luật 2025")
