Công chứng giấy tờ giả - Trường hợp mua bán nhà đất

Công chứng nhà đất giấy tờ giả là tình huống tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý nghiêm trọng. Không ít người mua nhà tin rằng, khi hợp đồng mua bán được công chứng thì quyền lợi của họ được bảo vệ tuyệt đối. Tuy nhiên, liệu công chứng có giá trị pháp lý trong trường hợp giấy tờ giả mạo? Cùng tìm hiểu rõ ràng qua bài viết dưới đây.

>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng hỗ trợ công chứng di chúc nhanh và tiện lợi.

1. Căn cứ pháp lý liên quan đến công chứng và giấy tờ giả

Bộ luật Dân sự 2015, Điều 122, 123, 124: Quy định về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự.
Luật Công chứng 2014, Điều 5, 35, 45: Quy định về trách nhiệm của công chứng viên.
Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), Điều 341: Tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức.
Nghị định 43/2014/NĐ-CP, Điều 18: Quy định về quản lý giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

2. Giấy tờ giả trong giao dịch mua bán nhà đất là gì?

Giấy tờ giả trong nhà đất là các loại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở hoặc các tài liệu liên quan bị làm giả, sửa chữa, in ấn trái phép với mục đích lừa đảo trong mua bán.

Hậu quả pháp lý:

Giao dịch có thể bị tuyên vô hiệu toàn phần do vi phạm điều cấm của pháp luật (theo Điều 123 BLDS 2015).
Người mua có thể mất trắng tiền, thậm chí liên đới trách nhiệm pháp lý nếu không chứng minh được mình là nạn nhân.

>>> Xem thêm: Không cần nghỉ làm vẫn có thể công chứng cuối tuần – quá tiện!

3. Công chứng nhà đất giấy tờ giả có giúp bảo vệ quyền lợi?

3.1 Vai trò của công chứng trong giao dịch bất động sản

Theo Điều 5 Luật Công chứng 2014:

“Văn bản công chứng có hiệu lực thi hành và là căn cứ để cơ quan có thẩm quyền thực hiện việc đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng.”

Tuy nhiên, điều này chỉ đúng nếu các giấy tờ và nội dung công chứng là hợp pháp, trung thực.

3.2 Công chứng không “bảo đảm” cho giấy tờ giả

Theo Điều 45 Luật Công chứng 2014, công chứng viên chỉ chịu trách nhiệm về:

Hình thức và nội dung hợp đồng đúng quy định pháp luật.
Kiểm tra bản chính giấy tờ cung cấp.

Xem thêm: Ngừng sử dụng hóa đơn trong trường hợp nào? Doanh nghiệp cần lưu ý?

Công chứng viên không có trách nhiệm xác minh nguồn gốc pháp lý sâu hơn hoặc kiểm tra tính thật giả của Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, trừ khi có nghi vấn rõ ràng.

Vì vậy, trong trường hợp giấy tờ nhà đất là giả nhưng được trình bày khéo léo, việc công chứng không thể bảo vệ người mua khỏi rủi ro pháp lý.

>>> Xem thêm: Các bước để tính thuế thu nhập cá nhân khi mua bán nhà đất

4. Ví dụ minh họa thực tế

Năm 2022, tại Hà Nội, ông T. mua một căn nhà tại quận Hoàng Mai từ một người tự xưng là chủ sở hữu. Bên bán xuất trình sổ đỏ đầy đủ, hợp đồng mua bán được công chứng tại một văn phòng công chứng tư nhân.

Sau khi nộp hồ sơ sang tên, phòng tài nguyên và môi trường phát hiện sổ đỏ là giả, hồ sơ bị trả lại. Ông T. mất gần 2 tỷ đồng và hiện vụ việc đang được điều tra.

Công chứng viên không bị xử lý vì đã làm đúng quy trình, không phát hiện giấy tờ giả trong bối cảnh tài liệu bị làm giả rất tinh vi.

5. Cách phòng tránh rủi ro khi công chứng nhà đất giấy tờ giả

5.1 Kiểm tra thông tin trên sổ đỏ tránh trường hợp công chứng giấy tờ giả

Đối chiếu mã vạch, số phát hành, số vào sổ gốc với cơ quan đăng ký đất đai.
So sánh phông chữ, dấu đỏ, giấy in với các sổ đỏ thật khác.

5.2 Tra cứu thông tin nhà đất tại Văn phòng đăng ký đất đai

Người mua có thể yêu cầu tra cứu tại Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai nơi có bất động sản. Đây là nguồn xác minh chính xác nhất về tính hợp pháp của giấy tờ.

5.3 Yêu cầu người bán cung cấp bản gốc các giấy tờ liên quan

Bao gồm:

Sổ đỏ bản gốc
CMND/CCCD
Sổ hộ khẩu
Tờ khai lệ phí trước bạ, thuế thu nhập cá nhân nếu đã từng giao dịch

5.4 Đề nghị công chứng viên xác minh kỹ lưỡng tránh giấy tờ giả

Mặc dù không bắt buộc, nhưng người mua nên trao đổi trước với công chứng viên về nghi ngờ giấy tờ giả và đề nghị họ kiểm tra cẩn thận hơn mức thông thường.

>>> Xem thêm: Bận việc mà vẫn cần công chứng? Công chứng tận nơi là lựa chọn không thể bỏ qua

6. Trách nhiệm pháp lý khi giao dịch giấy tờ giả

Theo Điều 341 Bộ luật Hình sự 2015, người làm giả giấy tờ để thực hiện giao dịch mua bán nhà đất có thể bị:

Phạt tiền đến 100 triệu đồng
Phạt tù từ 6 tháng đến 7 năm tùy mức độ

Xem thêm: Nên công chứng ở văn phòng công chứng tư nhân hay phòng công chứng nhà nước?

Người mua nếu biết giấy tờ giả mà vẫn cố tình giao dịch, có thể bị xem xét đồng phạm hoặc giao dịch vô hiệu.

7. Kết luận

Công chứng nhà đất giấy tờ giả không bảo vệ tuyệt đối quyền lợi của người mua nếu bản chất của giấy tờ đã bị làm giả. Việc công chứng chỉ xác nhận hình thức và chữ ký hợp lệ, chứ không chứng minh tính hợp pháp của giấy tờ.

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.